ਹਿੰਸਾ ਤੇ ਅਫ਼ਰਾਤਫ਼ਰੀ ਵਿਚ ਫਸੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਹੁਣ ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਕੌਂਡਮ ਸੰਕਟ ਡਰਾਉਣ ਲੱਗਾ

ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਅਸਥਿਰਤਾ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹੁਣ ਇਕ ਹੋਰ ਚੁੱਪ ਪਰ ਗੰਭੀਰ ਸੰਕਟ ਸਾਹਮਣੇ ਆਇਆ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਲਈ ਕੌਂਡਮ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗਾਇਬ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ।

Last Updated : 27 December 2025, 03:26 PM IST

Courtesy: Bangladesh Condom Shortage

ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਇਸ ਵੇਲੇ ਕਈ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਹੈ। ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਆਗੂ ਸ਼ਰੀਫ਼ ਉਸਮਾਨ ਹਾਦੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੇਸ਼ ਭਰ ਵਿੱਚ ਹਿੰਸਾ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਉਥਲ-ਪੁਥਲ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਇਸੀ ਮਾਹੌਲ ਵਿਚ ਹੁਣ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਇਕ ਹੋਰ ਸੰਕਟ ਉੱਭਰ ਆਇਆ ਹੈ। ਤਾਜ਼ਾ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਮੁਤਾਬਕ, ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਵਿੱਚ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਲਈ ਕੌਂਡਮ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਰੁਕ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਸਧਾਰਣ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਸਿੱਧੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਅਤੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਿਯੋਜਨ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੈ।

ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਦਾ ਕੌਂਡਮ ਖਾਲੀ ਕਿਉਂ?

ਸਥਾਨਕ ਅਖ਼ਬਾਰ The Daily Star ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਕੋਲ ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਿਰਫ਼ 38 ਦਿਨਾਂ ਦਾ ਹੀ ਕੌਂਡਮ ਸਟਾਕ ਬਚਿਆ ਹੈ। ਫੰਡ ਦੀ ਭਾਰੀ ਕਮੀ ਅਤੇ ਸਟਾਫ਼ ਦੀ ਘਾਟ ਇਸ ਦੀ ਵੱਡੀ ਵਜ੍ਹਾ ਦੱਸੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ ਕਿ ਮੌਜੂਦਾ ਸਟਾਕ ਖਤਮ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਘੱਟੋ-ਘੱਟ ਇਕ ਮਹੀਨਾ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੌਂਡਮ ਨਹੀਂ ਮਿਲਣਗੇ। ਇਹ ਹਾਲਤ ਉਸ ਵੇਲੇ ਬਣ ਰਹੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਜਨਮ ਦਰ ਵਧਣ ਦੇ ਸੰਕੇਤ ਮਿਲ ਰਹੇ ਹਨ।

ਵਧਦੀ ਜਨਮ ਦਰ ਕਿਉਂ ਬਣੀ ਚਿੰਤਾ?

ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਹ ਸਾਲਾਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਕੁੱਲ ਪ੍ਰਜਨਨ ਦਰ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਦਰਜ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਲਟੀਪਲ ਇੰਡਿਕੇਟਰ ਕਲਸਟਰ ਸਰਵੇ 2025 ਮੁਤਾਬਕ TFR 2.3 ਤੋਂ ਵਧ ਕੇ 2.4 ਹੋ ਗਈ ਹੈ। ਹਾਲੀਆ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕਈ ਜੋੜੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨਿਯੋਜਨ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਦੋ ਤੋਂ ਵੱਧ ਬੱਚੇ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਦਾ ਰੁਝਾਨ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ ਗਰਭਨਿਰੋਧਕ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਕਮੀ ਹਾਲਾਤ ਹੋਰ ਗੰਭੀਰ ਬਣਾ ਸਕਦੀ ਹੈ।

ਪਰਿਵਾਰ ਨਿਯੋਜਨ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਕਿੰਨਾ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਇਆ?

ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪਰਿਵਾਰ ਨਿਯੋਜਨ ਦੀ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰੀ Directorate General of Family Planning ਦੇ ਸਿਰ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਭਾਗ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਮੁਫ਼ਤ ਕੌਂਡਮ, ਗੋਲੀਆਂ, ਆਈਯੂਡੀ, ਇੰਜੈਕਸ਼ਨ ਅਤੇ ਇੰਪਲਾਂਟ ਮੁਹੱਈਆ ਕਰਵਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਹੁਣ ਇਹ ਪੂਰਾ ਸਿਸਟਮ ਹੀ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਗਰਭਨਿਰੋਧਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੱਸਦੀ ਹੈ ਕਿ ਛੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਕੌਂਡਮ ਦੀ ਸਪਲਾਈ 57 ਫੀਸਦੀ ਘੱਟ ਗਈ ਹੈ।

ਸਿਰਫ਼ ਕੌਂਡਮ ਨਹੀਂ, ਹੋਰ ਸਾਧਨ ਵੀ ਘਟੇ?

ਅੰਕੜੇ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸਿਰਫ਼ ਕੌਂਡਮ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਹੋਰ ਗਰਭਨਿਰੋਧਕ ਸਾਧਨ ਵੀ ਗਾਇਬ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ। ਗਰਭਨਿਰੋਧਕ ਗੋਲੀਆਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ 63 ਫੀਸਦੀ ਘੱਟੀ ਹੈ। ਆਈਯੂਡੀ ਦੀ ਉਪਲਬਧਤਾ 64 ਫੀਸਦੀ ਡਿੱਗ ਗਈ ਹੈ। ਇੰਜੈਕਸ਼ਨ 41 ਫੀਸਦੀ ਘਟੇ ਹਨ। ਇੰਪਲਾਂਟ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਵਿੱਚ 37 ਫੀਸਦੀ ਦੀ ਕਮੀ ਆਈ ਹੈ। ਇਹ ਅੰਕੜੇ ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਅਸਲੀ ਤਸਵੀਰ ਦਿਖਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਕਾਨੂੰਨੀ ਪੇਂਚ ਕਿੰਨੇ ਵੱਡੇ ਹਨ?

DGFP ਦੇ ਲਾਜਿਸਟਿਕਸ ਅਤੇ ਸਪਲਾਈ ਯੂਨਿਟ ਦੇ ਡਾਇਰੈਕਟਰ ਅਬਦੁਰ ਰੱਜਾਕ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਕੁਝ ਸਾਧਨਾਂ ਦੀ ਸਪਲਾਈ ਜਲਦੀ ਬਹਾਲ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਖਰੀਦ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਕਾਨੂੰਨੀ ਵਿਵਾਦ ਵੱਡੀ ਰੁਕਾਵਟ ਬਣੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਫ਼ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੌਂਡਮ ਦੀ ਕਮੀ ਟਾਲੀ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦੀ। ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਮਹੀਨੇ ਤੱਕ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਝੱਲਣੀਆਂ ਪੈਣਗੀਆਂ।

ਸਟਾਫ਼ ਦੀ ਘਾਟ ਨੇ ਹਾਲਾਤ ਕਿਵੇਂ ਬਿਗਾੜੇ?

ਸਮੱਸਿਆ ਸਿਰਫ਼ ਸਪਲਾਈ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ। ਫੀਲਡ ਲੈਵਲ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਭਾਰੀ ਕਮੀ ਨੇ ਹਾਲਾਤ ਹੋਰ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਹਨ। ਕਾਨੂੰਨੀ ਅੜਚਣਾਂ ਕਾਰਨ ਨਵੀਆਂ ਭਰਤੀਆਂ ਰੁਕੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹਨ। ਇਹੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਘਰ-ਘਰ ਜਾ ਕੇ ਗਰਭਨਿਰੋਧਕ ਸਾਧਨ ਵੰਡਦੇ ਅਤੇ ਸਲਾਹ ਦਿੰਦੇ ਸਨ। ਗੁਰਪ੍ਰੀਤ ਸਹੋਤਾ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਸੰਕਟ ਸਿਰਫ਼ ਕੌਂਡਮ ਦਾ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਪੂਰੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਆਬਾਦੀ ਨੀਤੀ ਲਈ ਇੱਕ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਘੰਟੀ ਹੈ।

Tags :