ਮਿਸਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਮੱਛਰਾਂ ਵਾਂਗ ਗਿਰਾਉਣ ਵਾਲੇ ਆਸਮਾਨੀ ਕਿਲ੍ਹੇ, ਕਿਹੜੇ ਸੱਤ ਦੇਸ਼ ਸਭ ਤੋਂ ਅੱਗੇ

ਅੱਜ ਦੀ ਜੰਗ ਆਸਮਾਨ ਤੋਂ ਲੜੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਡ੍ਰੋਨ ਅਤੇ ਮਿਸਾਈਲਾਂ ਦੇ ਵਧਦੇ ਖਤਰੇ ਵਿਚ ਏਅਰ ਡਿਫੈਂਸ ਸਿਸਟਮ ਹਰ ਦੇਸ਼ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਵਚ ਬਣ ਚੁੱਕਾ ਹੈ।

Last Updated : 16 December 2025, 02:04 PM IST

International News: ਆਧੁਨਿਕ ਯੁੱਧ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾ ਹਮਲਾ ਹਵਾ ਤੋਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਦੁਸ਼ਮਣ ਪਹਿਲਾਂ ਡ੍ਰੋਨ ਭੇਜਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਕਰੂਜ਼ ਅਤੇ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਸਾਈਲਾਂ ਦਾਗੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਏਅਰ ਡਿਫੈਂਸ ਸਿਸਟਮ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪਕੜ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਰਡਾਰ ਆਸਮਾਨ ਦੀ ਹਰ ਹਰਕਤ ‘ਤੇ ਨਜ਼ਰ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਕੰਟਰੋਲ ਸਿਸਟਮ ਤੈਅ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿਹੜਾ ਖਤਰਾ ਅਸਲੀ ਹੈ। ਫਿਰ ਇੰਟਰਸੈਪਟਰ ਮਿਸਾਈਲ ਛੱਡੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕੁਝ ਸਕਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਹਮਲਾ ਨਾਕਾਮ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਏਅਰ ਡਿਫੈਂਸ ਕਿੰਨਾ ਮਜ਼ਬੂਤ ਹੈ?

ਅਮਰੀਕਾ ਕੋਲ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਅਧੁਨਿਕ ਮਲਟੀ-ਲੇਅਰ ਏਅਰ ਡਿਫੈਂਸ ਨੈਟਵਰਕ ਹੈ। ਪੈਟ੍ਰਿਓਟ PAC-3 ਘੱਟ ਅਤੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਦੂਰੀ ਦੀਆਂ ਮਿਸਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। THAAD ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਦੀ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਸਾਈਲ ਨੂੰ ਗਿਰਾਉਣ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਏਜਿਸ ਸਿਸਟਮ ਤੈਨਾਤ ਹੈ। ਇਹ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਤੋਂ ਹਵਾਈ ਹਮਲਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਅਮਰੀਕਾ ਦਾ ਰਡਾਰ ਨੈਟਵਰਕ ਬਹੁਤ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੈ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਉਸਦੀ ਹਵਾਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਬਹੁਤ ਮਜ਼ਬੂਤ ਮੰਨੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।

ਰੂਸ ਦੀ S-400 ਅਤੇ S-500 ਕਿਉਂ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹਨ?

ਰੂਸ ਏਅਰ ਡਿਫੈਂਸ ਟੈਕਨੋਲੋਜੀ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਿਰਮੌਰ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਉਸਦਾ S-400 ਸਿਸਟਮ 400 ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਦੂਰ ਤੱਕ ਟਾਰਗੇਟ ਭੇਦ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਇਕੱਠੇ ਕਈ ਮਿਸਾਈਲਾਂ ਅਤੇ ਵਿਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਟ੍ਰੈਕ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ S-500 ਆਇਆ ਹੈ। ਇਹ ਹਾਈਪਰਸੋਨਿਕ ਅਤੇ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਸਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਰੋਕਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਉੱਚਾਈ ‘ਤੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਰੂਸ ਇਸਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰਣਨੀਤਿਕ ਤਾਕਤ ਮੰਨਦਾ ਹੈ।

ਚੀਨ ਨੇ ਆਪਣਾ ਏਅਰ ਸ਼ੀਲਡ ਕਿਵੇਂ ਖੜ੍ਹਾ ਕੀਤਾ?

ਚੀਨ ਨੇ ਆਪਣਾ ਖੁਦ ਦਾ ਏਅਰ ਡਿਫੈਂਸ ਨੈਟਵਰਕ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। HQ-9 ਅਤੇ HQ-22 ਉਸਦੇ ਮੁੱਖ ਸਿਸਟਮ ਹਨ। ਇਹ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ‘ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹਨ। ਚੀਨ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਰਹੱਦਾਂ ਅਤੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਤੈਨਾਤ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਡ੍ਰੋਨ ਅਤੇ ਮਿਸਾਈਲਾਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਪਕੜਨ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਮਰੱਥ ਹਨ। ਚੀਨ ਨੇ ਰਡਾਰ ਨੈਟਵਰਕ ਬਹੁਤ ਘਣਾ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ੍ਰਿਆ ਸਮਾਂ ਕਾਫ਼ੀ ਘੱਟ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।

ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਛੋਟਾ ਹੋ ਕੇ ਵੀ ਇੰਨਾ ਸੁਰੱਖਿਅਤ ਕਿਵੇਂ ਹੈ?

ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਹਮੇਸ਼ਾ ਹਮਲਿਆਂ ਦੇ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਉਸਨੇ ਲੇਅਰ-ਅਧਾਰਿਤ ਏਅਰ ਡਿਫੈਂਸ ਬਣਾਇਆ ਹੈ। ਆਇਰਨ ਡੋਮ ਛੋਟੇ ਰਾਕੇਟ ਅਤੇ ਡ੍ਰੋਨ ਗਿਰਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਡੇਵਿਡਜ਼ ਸਲਿੰਗ ਦਰਮਿਆਨੀ ਦੂਰੀ ਦੇ ਖਤਰਿਆਂ ਨੂੰ ਰੋਕਦਾ ਹੈ। ਐਰੋ ਸਿਸਟਮ ਲੰਬੀ ਦੂਰੀ ਦੀ ਬੈਲਿਸਟਿਕ ਮਿਸਾਈਲ ਤੋਂ ਬਚਾਅ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਿਸਟਮ ਆਪਣੀ ਹੱਦ ਵਿੱਚ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹੀ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ ਹੈ।

ਯੂਰਪ ਅਤੇ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਦੇਸ਼ ਕਿੰਨੇ ਤਿਆਰ ਹਨ?

ਫਰਾਂਸ ਕੋਲ SAMP/T ਐਸਟਰ ਸਿਸਟਮ ਹੈ। ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਦਾ ਸੀ ਵਾਈਪਰ ਨੌਸੈਨਾ ਨੂੰ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਜਪਾਨ ਨੇ ਪੈਟ੍ਰਿਓਟ PAC-3 ਅਤੇ ਏਜਿਸ ਸਿਸਟਮ ਲਗਾਏ ਹਨ। ਦੱਖਣੀ ਕੋਰੀਆ ਦਾ KAMD ਨੈਟਵਰਕ ਉੱਤਰ ਕੋਰੀਆ ਦੇ ਖਤਰੇ ਨਾਲ ਨਿਪਟਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਸਿਸਟਮ ਆਧੁਨਿਕ ਅਤੇ ਭਰੋਸੇਯੋਗ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੇ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤੀ ਦੋਵਾਂ ‘ਤੇ ਧਿਆਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ।

ਭਾਰਤ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਕਿੱਥੇ ਖੜ੍ਹੀ ਹੈ?

ਭਾਰਤ ਨੇ ਏਸ਼ੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਜ਼ਬੂਤ ਏਅਰ ਡਿਫੈਂਸ ਨੈਟਵਰਕਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਕੋਲ ਰੂਸੀ S-400 ਸਿਸਟਮ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਨਾਲ ਸਵਦੇਸ਼ੀ ਆਕਾਸ਼ ਮਿਸਾਈਲ ਸਿਸਟਮ ਵੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਇਜ਼ਰਾਈਲ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਬਰਾਕ-8 ਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਮੁੰਦਰ ਅਤੇ ਜ਼ਮੀਨ ਦੋਵਾਂ ਤੋਂ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਲਗਾਤਾਰ ਆਪਣੇ ਰਡਾਰ ਅਤੇ ਕਮਾਂਡ ਸਿਸਟਮ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਵਾਈ ਸੁਰੱਖਿਆ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵੱਧ ਰਿਹਾ ਹੈ।

Tags :